4 ข้อที่ควรรู้ในการเลือกใช้ลำโพงมอนิเตอร์

โดย Millionhead ในวันที่ 07 พ.ย. 2563, 18:00 น.

เชื่อว่าเพื่อนๆอาจจะมีลำโพงกันมอนิเตอร์อยู่ที่ Home Studio ของเพื่อนๆกันแล้วบ้างแหละ ซึ่งในแต่ละคนก็จะมีความชอบ และการใช้งานที่แตกต่างกันไป

วันนี้แอดอยากมาอธิบายให้ฟังในระดับเบื้องต้นว่า การจะเลือกใช้ลำโพงมอนิเตอร์สักตัว ควรรู้อะไรบ้าง

ทำความรู้จักกับองค์ประกอบลำโพง Monitor

- Cabinet คือ ตู้ที่ครอบแผงวงจรไฟฟ้าต่าง ๆ ทำมาจากวัสดุหลากหลายชนิด เช่น ไม้, เหล็ก, พลาสติก
- Tweeter คือ ลำโพงที่มีขนาดเล็กที่อยู่ด้านบน ออกแบบมาเพื่อให้เสียงที่มีความถี่สูง มี diaphragm ขนาดเล็กน้ำหนักเบา แต่ต้องสามารถคงรูปที่ความถี่สูงๆ ส่วนใหญ่มักมีการตอบสนองความถี่อยู่ในช่วง 2000-20000 Hz บางชนิดอาจสามารถตอบสนองได้ถึง 40000 Hz
- Woofer คือ ลำโพงที่มีขนาดใหญ่ ออกแบบมาเพื่อให้เสียงที่มีความถี่ต่ำ ครอบคลุมความถี่ในย่าน Mid bass และ Upper bass เป็นลำโพงที่เป็นตัวกำหนดจังหวะ ส่วนใหญ่มักมีการตอบสนองความถี่อยู่ในช่วง 40-2000 Hz

ชนิดของลำโพง

- Active คือ ลำโพงที่มีภาคขยายเสียง (Amplifier) ในตัวเอง เพียงเสียบปลั๊กไฟ (สาย AC) ต่อ Input เข้าไปแล้วขับเสียงออกทางลำโพงได้เลย ซึ่งผู้ผลิตของแต่ละแบรนด์จะผลิตกำลังวัตต์แอมป์ให้เหมาะสมกับดอกลำโพงนั้นมาแล้ว ซึ่งราคาก็จะต่างกันไปด้วย ส่วนมากจะเหมาะกับคนที่ต้องความสะดวกสบายและความคล่องตัวในการใช้งาน
- Passive คือ คือลำโพงที่ไม่มีภาคขยายเสียง (Amplifier) ในตัวเอง เป็นตู้ลำโพงเปล่าๆที่มาพร้อมกับดอกลำโพง ซึ่งเราจะต้องไปหาเครื่องขยายเสียง (Amplifier) มาต่อเพื่อขับให้ลำโพงให้ทำงาน ซึ่งโทนเสียงของลำโพงก็จะเปลี่ยนตามแอมป์ที่ใช้งาน ส่วนมากวัสดุที่ใช้ผลิตตู้ลำโพงแบบ Passive มักจะมีคุณภาพที่ดีกว่า เหมาะสำหรับคนที่ต้อง customize เพราะสามารถเลือกคาแรคเตอร์ของแอมป์ที่จะมาขับลำโพงได้

Ported & Unported

เมื่อ driver สั่นจะสร้างแรงดันอากาศภายในตู้ Port จะเปลี่ยนทิศทางแรงดันและระบายออกนอก Cabinet ทำให้เสียงย่านความถี่ต่ำไม่อู้บวมและช่วยขยายการตอบสนองความถี่ของลำโพงทำให้สามารถเล่นความถี่ต่ำได้มากกว่า
การเลือกลำโพงที่มี port กับไม่มี port จะขึ้นอยู่กับขนาดของห้อง ลำโพงที่มี port อยู่ด้านหน้าของ Cabinet (front ported) จะเหมาะสำหรับ home studio ที่มีขนาดเล็กมากกว่าเพราะจะสามารถวาง ลำโพง monitor ใกล้ผนังกำแพงได้ 

ตำแหน่งการวางลำโพง Monitor

- ควรที่จะใช้ขาตั้งลำโพงมาใช้ตั้ง Monitors และควรหลีกเลี่ยงที่จะตั้ง Monitors บนโต๊ะทำงาน ในกรณีที่หลีกเลี่ยงไม่ได้ ให้หาแผ่นฟองน้ำมารองเพื่อวางลำโพง เพื่อที่จะลดปัญหาในด้าน Resonance หรือ Vibration
- ใช้หลักมุมสามเหลี่ยม โดยจะคิดจากจุดที่เรานั่งทำงานที่เรียกว่า Sweet Spot เป็นจุดตัวตั้งหลักและจุดศูนย์กลางที่จะคำนวณตำแหน่งในการวาง Monitors โดยที่จะต้องใช้อัตราส่วนของสามเหลี่ยมที่เท่ากันและควรให้ลำโพงอยู่ห่างจาก Sweet Spot ไม่เกิน 3 เมตร เพื่อที่จะได้ยินเสียง Direct Sound ของลำโพงก่อนจะเสียงการสะท้อน ถ้าลำโพงใกล้กันหรือห่างกันเกินไปก็อาจจะทำให้มิติแบบ Stereo จะเกิดการผิดเพี้ยนได้
- ความสูงของ Monitor ควรจะตั้งให้ตัว Tweeter อยู่ระดับเดียวกับหูเราพอดี
- ขนาดของลำโพง monitor ควรจะสัมพันธ์กับขนาดของตัวห้อง เช่น ถ้ามีห้องทำงานที่เล็กมากๆ ลำโพงขนาด 5-6 นิ้ว ก็น่าจะเพียงพอ